Werkwijze, traditie en visie

Klavecimbels waren perfect en volledig ontwikkeld in de 17e en 18e eeuw. Mijn uitgangpunt is de klankkwaliteit en de technische perfectie te evenaren die de ‘Oude Meesters’ bereikten. Hiervoor zijn drie bekwaamheden nodig: 

• Een zeer goed gevoel voor klank en muziek 
• Inzicht in de eigenschappen van het materiaal en het ontwerp die in een boeiende klank resulteren 
• Technische kennis en inzicht om tot een betrouwbaar en feilloos werkend mechaniek te komen

Klank en gevoel
Mijn klavecimbels hebben een verrassende klank. Dit komt onder andere door de grote dynamiek en een evenwichtig opgebouwde toon, waardoor dissonante of te scherpe boventonen ontbreken. Helderheid en een krachtige grondtoon zijn belangrijk want een instrument dat te rijk is aan boventonen of waarvan de warme grondtoon te mager is vermoeit snel het oor en draagt ook onvoldoende.

Contact met het klavier
Als de speler voelt dat het instrument reageert op zijn bedoelingen en de boogde dynamiek er in klank ook uitkomt, dan is er samenwerking tussen speler en instrument. Dit nodigt uit tot een boeiend spel en durven experimenteren. Vele professionele clavecinisten vinden dat mijn instrumenten bovenstaande waar maken en hen daarom ook blijven inspireren.

Materiaal
Voor de bouw van een klavecimbel gebruik ik uitsluitend traditionele houtsoorten. De keuze van de houtsoort is afhankelijk van het type instrument. Ik selecteer het hout zeer zorgvuldig en ik controleer het streng op trek of werking, voordat ik het verwerk.

Constructie
De kast dient voldoende weerstand te bieden aan de belasting van de snaren. Dit is alleen mogelijk door degelijke houtverbindingen toe te passen zoals keepverbindingen of zwaluwstaarten, naar gelang het ontwerp. Een kast die onder de snaarspanning vervormt, leidt in het ergste geval tot verzwakte of bolle zangbladen. Zo’n instrument houdt slecht stemming. Het stemblok is altijd ingelaten aan de zijkanten zodat het zich nooit los kan werken. Door mijn oorspronkelijk werktuigbouwkundige achtergrond en uitgebreide studie van historische bouwwijzen ben ik in staat mijn instrumenten stabiel en betrouwbaar te bouwen zonder de constructie onnodig zwaar te maken. Daarom ook worden de gebogen zijkanten altijd uit een massieve plank gebogen door middel van verhitting. Het resultaat is sterker en betrouwbaarder dan een uit lagen opgebouwde zijkant.

Mechaniek
Ook hier is technisch inzicht vereist. Te grote spelingen veroorzaken mechanisch gerammel, te weinig speling of verkeerd ontwerp leidt tot mechanische onbetrouwbaarheid en beide fouten maken dat het klavier ‘onzeker’ aanvoelt. Daarom maak ik dokken en zeven met de grootste precisie; de sleuven in de zeven zijn zo gevormd dat de dok met een minimale speling toch niet vastloopt en dus geruisloos beweegt. Hetzelfde geldt voor de toetsen, ook hier nauwelijks voelbare speling hetgeen een ‘zeker gevoel’ en geruisloze werking garandeert. Alle onderdelen worden door mijzelf vervaardigd.

Zangblad
Het zangblad wordt gemaakt van het allerfijnste fichte, alleen bij Italiaanse klavecimbels wordt ook cypres gebruikt. De fichte is afkomstig van een spar van meer dan veertig meter hoog, tachtig centimeter in diameter en tweehonderdzeventig jaar oud. Deze spar stond op een noordelijke berghelling bij Hallstadt in Oostenrijk. Het hout van deze boom vormt het hart van mijn instrumenten. Het is zeer resonant en heeft de juiste sterkte en elasticiteit. Het oppervlak werk ik uitsluitend af met de handschaaf, er komt geen schuurpapier aan te pas. Dit komt de klank en sterkte ten goede en geeft ook nog een prachtige glans.

De verschillende ontwerpen
De verschillende typen en ontwerpen hebben natuurlijk hun specifieke eigenschappen, afhankelijk van hetgeen de oorspronkelijke bouwer met zijn ontwerp beoogde. Ook de tijd en de school waaruit het instrument stamt, zijn bepalend. Kleine klavecimbels, spinetten en viginalen doen niet onder voor de grotere instrumenten, integendeel. De kleinere hebben een directe aanwezigheid en een uitgesproken karakter. Wel is het zo dat de kleinere klavieren de repertoirekeuze beperken wat soms een nadeel is. Meestal breid ik daarom het klavier van een kleiner instrument met enkele toetsen uit. Naast het bovenstaande is de uiteindelijke klank ook het resultaat van mijn persoonlijke visie en werkwijze, wat een instrument van mijn hand toch een eigen karakter meegeeft.

Decoratie
De afwerking gebeurt meestal in de oude stijl, bijvoorbeeld zoals de Ruckers klavecimbels: gemarmerde zijkant, blokdrukpapier, originele profielen en met bloemen en vogels gedecoreerd zijblad. De poten voor het onderstel zijn handgedraaid. Naast het tamelijk drukke 17e zeventiende eeuwse decoratie is het mogelijk te kiezen voor een strakker, eenvoudiger uiterlijk of zelfs een moderne uitvoering. Afwerking en decoratie worden zorgvuldig samen met de opdrachtgever bepaald.

Garantie en onderhoud
Mijn instrumenten behoeven weinig onderhoud en gaan langer mee dan een mensenleven. Zo hoort het ook te zijn; oude klavecimbels die nu nog in musea te zien en te horen zijn, getuigen hiervan. Het instrument blijft dus zijn waarde behouden.

De garantietermijn is tien jaar.
Indien u zelf een kieltje leert snijden, een dokje in hoogte afstellen en nog wat andere kleinigheden dan kunt u zelf uw instrument in optimale conditie houden. Uiteraard kan ik dit onderhoud ook voor u verrichten, waarbij u dan tevoren een raming van de kosten krijgt.

Leveringsvoorwaarden
Deze zijn zoals vastgesteld door de Nederlandse Vereniging voor Muziekinstrumentmakers, tenzij door de cliënt en mij anders overeengekomen. Voorafgaand aan iedere opdracht en/of aankoop is een bestek gemaakt waarin uitgebreid is beschreven hoe het instrument wordt gebouwd, welke materialen en constructiewijzen worden toegepast etc. U bent tijdens de bouw ten alle tijden welkom om verschillende fasen te bekijken.

Ik hoop dat het bovenstaande uw interesse heeft gewekt, zo u mijn werk al niet kende. Graag verstrek ik u op uw verzoek verdere informatie en bent u welkom voor een bezoek aan mijn ‘ruimklinkende’ atelier in het Brabantse Oss.